Welke regionale wetgeving is van toepassing?? ?
Om te bepalen welk gewestelijk stelsel er precies van toepassing is, moet u kijken naar de plaats in België waar de schenker de voorbije vijf jaar heeft gewoond. Het stelsel dat in aanmerking wordt genomen, zal dat zijn van het gewest waarin de schenker in de voorbije vijf jaar voornamelijk (dus meer dan 2,5 jaar) heeft gewoond.
De gewestelijke stelsels hebben een aantal gemeenschappelijke principes
Bij de registratie van een onroerende schenking worden zogeheten “gewone rechten” geïnd, die variëren naargelang de waarde van de schenking (= progressief tarief), en van het feit of er al dan niet een verwantschap bestaat tussen de schenker en de begiftigde.
Bij de registratie van een roerende schenking gelden “lineaire rechten”. Deze rechten zijn niet progressief: er is slechts één enkel tarief van toepassing op de volledige schenking.
De betaling van die rechten impliceert dat het progressievoorbehoud onmiddellijk vervalt. Een schenking van roerende goederen die wordt geregistreerd tegen een verlaagd tarief, maakt immers definitief niet langer deel uit van het patrimonium van de schenker. Zodra de schenkingsrechten betaald zijn, vervalt de termijn van drie jaar, wat betekent dat er bij het overlijden van de schenker binnen de drie jaar geen rekening zal worden gehouden met de schenking om de successierechten vast te stellen. Ook bij een nieuwe schenking tussen dezelfde partijen binnen de drie jaar zal er geen rekening meer worden gehouden met de vorige schenking om de registratierechten te bepalen.
De tarieven
Voor de schenkingen van roerende goederen bedraagt het verlaagde tarief in het Vlaams Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 3% in directe lijn, tussen huwelijkspartners en wettelijk samenwonenden, en 7% voor schenkingen van roerende goederen aan andere personen. Merk op dat personen die in het Vlaams Gewest op de dag van de schenking minstens een jaar onafgebroken samenwonen met de schenker, waarmee ze in hetzelfde gezin wonen, eveneens het tarief van 3% genieten.
In het Waals Gewest bedraagt het verlaagde tarief 3,3% in directe lijn, tussen huwelijkspartners en wettelijk samenwonenden, 5,5% tussen broers en zussen en tussen ooms/tantes en neven/nichten en 7% voor schenkingen van roerende goederen aan andere personen.
Om voor dat stelsel in aanmerking te komen, moet de schenking betrekking hebben op een roerend goed: meubelen, kunstwerken, liquiditeiten, vorderingen, deelbewijzen van (patrimonium)vennootschappen, enz. De aard van het roerend goed doet er niet toe. Het kan gaan om materiële of immateriële roerende goederen, financiële instrumenten, enz. De schenking kan in volle eigendom, in blote eigendom of in vruchtgebruik worden gedaan; het gunstige stelsel is steeds van toepassing. Als de schenking betrekking heeft op de blote eigendom van roerende goederen waarvan het vruchtgebruik door de schenker is voorbehouden, is de belastbare basis de handelswaarde van de volle eigendom van de goederen.
Registratie
Om van die gunstige stelsels voor roerende schenkingen te kunnen genieten, moet de schenking worden geregistreerd. Die registratie is enkel verplicht voor schenkingen die voor een Belgische notaris zijn verleden.
Bij indirecte schenking, een handgift of voor een buitenlandse notaris verleden schenkingen moet de schenking vrijwillig voor registratie worden neergelegd als men van dit stelsel wil genieten. Met andere woorden, een indirecte schenking of een handgift blijft mogelijk zonder registratie, maar in dat geval blijft het risico van de termijn van drie jaar bestaan. De registratie kan ook later worden gedaan, bijvoorbeeld als de gezondheidstoestand van de schenker achteruitgaat en de termijn van drie jaar nog niet is afgelopen.
Het moment dat als basis wordt genomen om de belasting op roerende goederen te bepalen, is immers het moment waarop de akte wordt geregistreerd. Op dat moment zal dus het geldende tarief worden vastgesteld.
Is er echter geen notariële akte, dan moet de akte die wordt voorgelegd ter registratie minstens de volgende vermeldingen bevatten:
- de woonplaats van de schenker gedurende de 5 jaar vóór de schenking;
- de verwantschap tussen de schenker en de begiftigde;
- en een waardering van de geschonken goederen op de dag van de registratie.
Algemeen moet een onderhandse akte die wordt voorgelegd ter registratie de handtekening van de schenker en de begiftigde dragen.
Als de schenker gedomicilieerd is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of in het Waals Gewest, komt de registratiedatum overeen met de datum waarop de schenkingsrechten zijn betaald aan de ontvanger.
Als de schenker gedomicilieerd is in het Vlaams Gewest, is het niet de federale ontvanger, maar de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) die bevoegd is voor de inning van de schenkingsrechten. De akte moet altijd worden voorgelegd aan het registratiekantoor, maar de ontvanger registreert die zonder dat er schenkingsrechten worden betaald. Vervolgens wordt de akte overgemaakt aan VLABEL, die de verschuldigde registratierechten berekent en de belastingplichtige een betalingsuitnodiging stuurt in de vorm van een aanslagbiljet. De registratiedatum is die van de registratie door de ontvanger, ook als de schenker ondertussen overlijdt zonder dat er schenkingsrechten zijn betaald.
Vergelijkende tabel van de schenkingsrechten voor roerende goederen in België op basis van de gewesten en de verwantschap.
| Waals Geweest | Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Vlaams Gewest | |
|---|---|---|---|
| Directe lijn echtgenoten, wettelijk samenwonenden | 3.3% | 3% | 3%* |
| Broers/zussen, Ooms/tantes en neven/nichten. | 5.5% | 7% | 7% |
| Andere | 7% | 7% | 7% |
**Iemand die sinds één jaar of meer ononderbroken samenwoont met de schenker, valt in Vlaanderen onder dit stelsel.
Par Anne Meyus / juriste et conseil fiscal